CHILLER (SOĞUTMA) SİSTEMLERİ

Türkçe karşılığı soğutma sistemleri olarak adlandırılan chiller sistemi; ısıyı aldığı kaynaktan başka bir kaynağa transfer ederek enjeksiyon soğutma sistemi olan sistemlerdir. Chiller sistemini oluşturan metaryeller; kompresör, genleşme vanası, evaporatör, kondanserdir. Gaz; kompresörde sıkıştırılıp ısınarak kondanserde soğur. Sonrasında ise genleşme vanasından geçerek basınçtan dolayı sıcaklığı düşer ve sıvı hale gelir. Sıvı, evaporatörden geçerek soğur ve alçak basınçta gaz olarak kompresöre gelir ve yeniden sıkıştırılır. Bu düzlemde, çalışma sistemi döngü içerisinde devam eder. Chiller sistemi 2 ye ayrılır, bunlar; su soğutma sistemi ve hava kaynaklı soğutma sistemleridir. Hava soğutmalı sistemler de kendi içerisinde 2 gruba ayrılır.

 Hava Soğutma Sistemleri Nedir?

Chiller sistemi ayrıldığı sistemlerin farklı özelliklerine göre sınıflandırılır. Bunlardan en büyük sınıflandırma ise ısı kaynağının ne olduğudur. Isı havaya atılıp da hava soğutma sistem grubu, ısı suya atılıyorsa su soğutma grupları olarak incelenir ve ayrılır.

Chiller sisteminde, hava soğutma sistemleri, chillerin içerisinde bulunan soğutucu gazın; kompresör ve evaporatörün üzerinden edindiği enerjinin hava soğutma pillerinin üzerinde atması düzeneği ile çalışır. Kompresör de sıkıştırılmış yüksek ısıda ki gaz, soğutucu akışkan özelliği olan kondansere gönderilir. Soğutucuların yardımıyla da pil üzerinde ki havanın akışı sağlanarak ısı alışverişi gerçekleştirilir. Gazın yüzeyinde bulunan sıcaklığın havaya iletilmesiyle de soğutma işlemi tamamlanır.

Su Soğutma Sistemleri Nedir?

Su soğutma sistemleri, hava soğutma sistemlerinin çalışma mantığından daha farklı olarak kondanserin sırasında ki sıcak gazı su ile soğutur. Daha demin de söz ettiğimiz gibi, chiller sistemleri incelendikleri gruplara göre farklılık göstermektedir. Bu durumda su soğutma sistemlerini farklı kılan; gazın soğutulması için hava soğutmalı piller yerine su kullanan tube & shell veya ısı değiştiriciler de kullanılır, bu sayede hava soğutucu sistemlerinden farklıdır.

Suyla birlikte su soğutma sistemleri, gazın soğutulması yerine suyun soğutulmasının nasıl olduğunu düşünenler için şunu diyebilirim ki, kondanserin içerisinde dolaştırılacak olan hazın yerine suya ihtiyaç duyar. Bu yüzden suyun temini sırasında kullanılan bu su için su kaynakları olması şarttır. Bu kaynaklar; akarsu, deniz, standart su hattı veya soğutma kulesi de olabilir. Su soğutma sistemlerinin yerleştirilecek alanın enerji maliyetleri yüksek ve önemli, su maliyetlerinin ise düşük olduğu yerlere yerleştirilir.

Su soğutma sistemlerinin modelleri iç mekânların da çalışabilme özelliğinde olduğundan soğutulması istenen bölgeye en yakın şekilde yerleştirilmesi de mümkün bir durumdur. Son olarak su chiller sistemlerinin nasıl çalıştığını anlatmak gerekirse, su soğutmalı sistemine sahip cihazların hacmini küçülterek buna yakın değerdeki soğutma sistemlerine oranla %65 daha küçük bir alan sağladığını söylemek gerekir.  Bununla birlikte kompresörün çalışma performansında ki yükselmeyle daha minimum elektrik tüketimi yapar, bu da yüksek performansla çalışmasını sağlar.

Chiller sistemleri nerede kullanılır? Gibi sorulara cevap olarak gıda ve ilaç sanayilerinde, plastik üretim fabrikalarında, endüstriyel üretim tesislerinde, kozmetik üretim fabrikalarında, soğuk hava depo alanlarında ayrıca bir de hastane ve otellerde kullanılmaktadır. Lakin her alanda kullanılması için, bütün alanlara uygun chill sistemleri projesi özenle ve özel olarak hazırlanmalıdır. 

Hava Soğutma sistemleri ile su soğutma sistemleri arasındaki farklar en çok da çalışacakları ortam ve enerji verimliliğidir. Hava soğutma sistemlerinde kullanılan cihazlar atmosfere açık binaların çatısında veya bahçelerde bulunurken, su soğutmalı sistemlerde kullanılan cihazlar su kaynaklarına ihtiyaç duyduğu için bulunduğu ortam önemli değildir. Sadece suyun akışı önemlidir.