COLD TEKNİK

İklimlendirme Sistemleri ve Mekanik Otomasyon

TANIMI ve ÇALIŞMA PRENSİBİ

İklimlendirme Sistemleri ve Mekanik Otomasyon

İklimlendirme (Heating, Ventilating& Air Conditioning) sistemlerinin otomasyonu, Türkiye’de bina otomasyonu deyince akla gelen ilk kalemdir. Özellikle Klima Santralleri (Air Handling Unit) ile merkezi ısıtma ve soğutma sistemlerinin düzgün, efektif ve verimli çalışması için otomatik çalışma özelliği bir zorunluluk haline gelmiştir. Farklı cihazların (pompa, vana, fan, damper gibi) senaryo kapsamında sıralı ve otomatik çalışabilmesi için akıllı kontrol şarttır. Otomasyon kapsamında havalandırma ile ısıtma-soğutma cihazlarının kontrolü sağlanırken, yangın ve kullanım suyu tesisatları ile pis su cihazlarının da izleme işleri yapılmaktadır. İklimlendirme kontrolü konfor ve tasarruf amaçlı olduğu kadar, temiz oda, laboratuvar, ilaç, gıda ve lojistik sanayi gibi alanlarda hem üretim hem de depolama kalitesi açısından bir zorunluluk halini almıştır.

İklimlendirme otomasyonu sadece iklimlendirme cihazlarını değil, kontrol veya izlemeye uygun diğer cihazları da kapsayabilir. Örneğin temiz su, pis su, arıtma veya yangın tesisatındaki cihazların izlenmesi veya jeneratörden bilgi alınması gibi. Ancak asıl kontrol, kazanlar, boylerler, soğutma grupları ve kuleleri, pompalar, vanalar, fanlar, damperler ve klima santralleri gibi cihazlar için yapılmaktadır. İklimlendirmeyi temel olarak 4 gruba ayırabiliriz; merkezi ısıtma, merkezi soğutma, havalandırma ve oda kontrolü.

 

İKLİMLENDİRME CİHAZLARI

Yukarıda verdiğimiz sırayla gidersek, merkezi ısıtmanın başrol oyuncusu elbette ki kazanlardır. Katı, sıvı veya gaz yakıtlı olması, yoğuşmalı olup olması, büyük kazan yerine kaskatı kombi olması otomasyon açısından büyük bir fark arz etmemektedir. Zaten kazanların kendi brülör kontrolleri ve kumanda panoları mevcuttur, otomasyon cihazın kendi iç çalışma dinamiklerine müdahale etmez. Herhangi bir sorun durumunda kazanın bağımsız çalışabilmesi istenir. Otomasyon kazanları durdurup çalıştırabilir, arıza, sıcaklık ve basınç gibi bilgileri izleyebilir. Giriş çıkış sıcaklıklarına göre şönt pompası veya 3-yollu vana kontrolü yaptırmak da mümkündür ancak günümüzdeki kazan panelleri bu kontrolleri de kendileri yapabilmektedir.

Boyler İngilizce “kazan” anlamındaki “boiler” kelimesinden dilimize geçmiştir, ancak Türkiyede boylerin kullanımı sıcak su deposu (akümülasyon tankı) benzeridir ve kullanım suyunu sıcak tutmak amacıyla kullanılır. Boyler alt girişten kullanım suyu tesisatından soğuk suyu alır ve içerisindeki eşanjörden geçen ısıtma suyu yardımıyla bu suyun ısınması sağlanır. Üst çıkıştan resirkülasyon pompaları yardımıyla sıcak su musluklarına kullanım suyu gönderilir. Musluklar açılıp boylerde bekleyen su tüketildikçe alttan yeni soğuk su alınır ve içeride tekrar ısıtılır. Tankta bekleyen suyun fazla ısınması halinde serpantine giren sıcak su kesilmelidir, aksi halde musluklara aşırı sıcak su gönderilir. Boylerdeki su muslukla gittiği ve tüketildiği için sirkülasyondaki ısıtma suyu direk verilmez, kullanım suyunun ısıtılmasını sağlar. Güneş enerjisinden faydalanma amacıyla kullanılan çift eşanjörlü boylerlerde güneş enerjisi kısmından gelen su yeterince sıcaksa ısıtma için kullanılır, soğumaya başlaması halinde suyu soğutmaması için girişi kesilir ve kazan/kombi suyuyla ısıtma yapılır. Kim yerlerde elektrikli ısıtıcılı (rezistanslı) boyler de kullanılmaktadır.